Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Virüs

Turunçgil tristeza virüsü (Citrus tristeza virus - CTV), turunçgil bitkilerinde büyük zararlara neden olan ciddi bir viral hastalıktır. Virüs, turunçgil ağaçlarının yaprak, gövde ve köklerinde hasara yol açarak bitkilerin zayıflamasına, yaprak dökülmesine ve hatta ölüme neden olabilir. Hastalık özellikle turunçgil ağaçlarının aşılı olduğu turunç altlıklarında yaygındır ve yaprak bitleri aracılığıyla taşınır.

Görüldüğü bitkiler:
Portakal, mandalina, limon, greyfurt ve diğer turunçgil türleri

Hastalık etkeni:
Citrus tristeza virus (CTV)

Zarar şekli:

Yapraklarda: Enfekte bitkilerin yapraklarında sararma, damar bozulması ve kıvrılmalar görülür. Yaprakların boyutu küçülür ve zamanla dökülür. Yaprak damarlarında belirgin kalınlaşmalar ve deformasyonlar meydana gelir. Enfeksiyonun ilerlemesiyle bitkiler genel bir solgunluk gösterir.

Gövde ve dallarda: Gövdede kabuk çatlamaları ve kabukta odunlaşma görülür. Virüsün şiddetli enfeksiyonlarında, gövdede ve dallarda ince çizgiler halinde kahverengi renkte damarlaşma fark edilir. Zamanla, bu belirtiler ilerler ve ağaç kabuğunda çöküntüler oluşur.

Köklerde: Kök sisteminde ciddi gerileme ve gelişim bozukluğu meydana gelir. Özellikle virüs, turunç altlıklarıyla aşılı olan ağaçlarda köklerin zayıflamasına ve ağaçların ölmesine neden olabilir. Kök sistemindeki bu gerileme, ağaçların su ve besin alımını kısıtlar, bu da genel ağaç sağlığını zayıflatır.

Genel zarar: CTV, bitkilerin yaprak, gövde ve köklerinde ciddi hasar yaparak bitkilerin ölümüne kadar giden zararlara yol açabilir. Enfeksiyonun şiddetine göre ağaçlar bodur kalır, verim düşer ve meyve kalitesi bozulur. Hastalık genellikle yaprak bitleri aracılığıyla yayılır ve kontrol edilmezse büyük turunçgil bahçelerinde geniş çaplı kayıplara neden olabilir.

Bulaşma yolu: Turunçgil tristeza virüsü (Citrus tristeza virus - CTV), enfekte bitkilerden sağlıklı bitkilere yaprak bitleri (özellikle kahverengi turunçgil yaprak biti, Toxoptera citricida) aracılığıyla taşınarak yayılır. Yaprak bitleri, enfekte bitkilerde beslenerek virüsü alır ve sağlıklı bitkilere geçtiğinde enfeksiyona neden olur. Ayrıca, enfekte anaç ve fidanların kullanılması, hastalığın bahçeye taşınmasına yol açar. Virüs, bitki dokularında kalıcı olarak yerleşerek hastalığın sonraki sezonlara taşınmasına neden olur.

Mücadele:
Kültürel önlemler arasında, virüsten arındırılmış ve sertifikalı fidan kullanımı, vektör olan yaprak bitlerinin kontrolü ve dayanıklı turunçgil altlıklarının tercih edilmesi yer alır. Özellikle narenciye fidanlarının temiz olması ve uygun aşılı altlıklarla kullanılması hastalığın yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir. Kimyasal mücadelede ise yaprak bitlerine karşı uygun insektisitlerin kullanılması önemlidir.