Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Virüs

Domates rugoz virüsü (Tomato brown rugose fruit virus - ToBRFV), domates ve biber bitkilerinde görülen ve özellikle meyvelerde yüzeyde pürüzlenmelere, renk bozukluklarına ve lekelenmelere yol açan bir viral hastalıktır. Bu virüs, domates üretiminde önemli ekonomik kayıplara neden olabilir ve hızlı bir şekilde yayılma potansiyeline sahiptir.

Görüldüğü bitkiler:
Domates, biber ve bazı diğer Solanaceae familyasındaki bitkiler

Hastalık etkeni:
Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV)

Zarar şekli:

Yapraklarda: Enfekte yapraklarda klorotik (sararma) lekeler, kıvrılmalar ve damar kararması gözlemlenir. Yapraklar küçülür ve yaprak yüzeyinde düzensiz şekil bozuklukları ortaya çıkar. Bu durum bitkinin fotosentez kapasitesini düşürerek genel gelişimini olumsuz etkiler.

Meyvelerde: Virüsün en belirgin etkisi meyve yüzeyindedir. Enfekte meyvelerde kahverengimsi, rugoz (pürüzlü ve kabarık) lekeler oluşur. Meyve renk değişimleri ve şekil bozuklukları gösterir, yüzeyde kırışıklıklar ve renk kaybı belirginleşir. Meyvelerin ticari değeri düşer ve genellikle tüketim için uygun olmaz.

Bitki genelinde: Virüs, bitkinin genel büyümesini olumsuz etkileyerek bodur kalmasına yol açabilir. Enfekte bitkiler zayıf görünür, sürgünler yeterince gelişemez ve bitki sağlıklı bir yapıya kavuşamaz.

Genel zarar: Domates rugoz virüsü, domates ve biber bitkilerinde ciddi ürün kayıplarına ve kalite düşüşüne yol açar. Meyve deformasyonları ve lekelenmeler nedeniyle ürün pazarlanamaz hale gelir. Hızla yayılabilen bu virüs, yoğun üretim yapılan bölgelerde ekonomik açıdan büyük risk oluşturur.

Bulaşma yolu: Domates rugoz virüsü (Tomato brown rugose fruit virus - ToBRFV), enfekte bitkilerden sağlıklı bitkilere temas, bulaşık tarım aletleri, giysiler, eller ve kontamine tohumlar yoluyla yayılır. Virüs, mekanik temas yoluyla bitki dokularına bulaşarak enfeksiyona neden olur. Enfekte tohumların kullanımı, hastalığın tarlada ve serada yayılmasına yol açar. Virüs, dayanıklı yapısı sayesinde uzun süre canlı kalır, bu da hastalığın sonraki sezonlara taşınmasına neden olur.

Mücadele:
Kültürel önlemler arasında, virüsten arındırılmış ve sertifikalı tohum kullanımı, hastalıklı bitkilerin tarladan uzaklaştırılması ve seralarda hijyen kurallarına dikkat edilmesi yer alır. Aletlerin, kıyafetlerin ve sera ekipmanlarının dezenfekte edilmesi de virüsün yayılmasını önlemede önemlidir. Kimyasal mücadele doğrudan etkili değildir, bu yüzden hijyen ve sağlıklı tohum kullanımı önceliklidir. Ayrıca dayanıklı bitki çeşitlerinin tercih edilmesi hastalıkla mücadelede etkili olabilir.