Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Fungi

Toprak kökenli hastalıklar, bitkilerin kök ve kök boğazında enfeksiyon oluşturan ve özellikle toprakta yaşayan patojenler tarafından yayılan hastalıklardır. Bu hastalıklar, bitkilerin kök sistemini zayıflatarak su ve besin alımını engeller ve ciddi verim kayıplarına neden olabilir. En yaygın toprak kökenli patojenlerden ikisi **Fusarium spp.** ve **Rhizoctonia spp.**'dir.

Görüldüğü bitkiler:
Sebzeler, meyveler, tahıllar ve süs bitkileri gibi birçok farklı bitki türünde görülebilir.

### Fusarium spp.:
**Fusarium** türleri, birçok bitkide solgunluk hastalığına ve kök çürüklüğüne neden olur.

Zarar şekli:
- **Köklerde ve kök boğazında**: Fusarium enfeksiyonu köklerde ve kök boğazında koyu kahverengi-siyah lezyonlar oluşturur. Bitkinin kök sistemi zayıflar, besin ve su alımı kısıtlanır. Bu, bitkilerin solmasına ve gelişimlerinin durmasına yol açar.
- **Gövdede**: Enfekte bitkilerde gövde tabanında kahverengileşme ve çatlama meydana gelir. Fusarium kaynaklı solgunluk, bitkinin yapraklarında sararma, solma ve kuruma ile kendini gösterir. Bu solgunluk, bitkinin üst kısımlarına kadar ilerleyerek bitkinin ölümüne neden olabilir.

Genel zarar: Fusarium enfeksiyonları bitkinin kök ve gövde sistemini etkileyerek fotosentez kapasitesini düşürür ve bitkilerin ölmesine neden olabilir.

### Rhizoctonia spp.:
**Rhizoctonia spp.** kök çürüklüğüne ve çökerten hastalığına neden olan bir toprak mantarıdır.

Zarar şekli:
- **Köklerde**: Rhizoctonia enfeksiyonu bitkilerin kök sisteminde çürüklük ve kahverengi lezyonlar oluşturur. Enfekte kökler çürüyerek bitkinin su ve besin alımını engeller. Bu durum, bitkilerin hızla solmasına ve ölmesine neden olur.
- **Gövdede**: Hastalığın yayılması durumunda gövde tabanında çökük, kahverengi-siyah lezyonlar oluşur. Enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak, bitki toprak seviyesinden kırılabilir ve çökme meydana gelebilir.
- **Fidelerde**: Özellikle genç fidelerde, toprak seviyesinde meydana gelen enfeksiyon, fidelerin hızla çökmesine ve ölmesine neden olur. Bu duruma "çökerten" hastalığı denir.

Genel zarar: Rhizoctonia spp. bitkilerin köklerini ve gövdesini etkileyerek çökme ve solma belirtilerine neden olur. Hastalık, nemli ve sıkışmış toprak koşullarında daha hızlı yayılır ve bitki ölümüne yol açar.

Bulaşma yolu: Toprak kökenli hastalıklar, Fusarium spp. ve Rhizoctonia spp. gibi mantarların toprak, enfekte bitki artıkları ve bulaşık tarım aletleri yoluyla yayılmasıyla oluşur. Bu mantarlar, kışı toprakta veya bitki artıkları üzerinde geçirir ve uygun nem ve sıcaklık koşullarında aktif hale gelerek bitki köklerine ve kök boğazına girer, çürüklük ve solgunluk gibi belirtilere yol açar. Sulama suyu ve toprak sıçramaları, hastalığın sağlıklı bitkilere taşınmasına neden olur. Enfekte bitki artıkları ve toprak, hastalığın sonraki ekim sezonlarında devam etmesine neden olur.

### Mücadele:
Kültürel mücadelede toprak sterilizasyonu, iyi drenaj sağlanması ve bitki yoğunluğunun azaltılması önemlidir. Ekim nöbeti uygulanması ve dayanıklı bitki çeşitlerinin kullanılması hastalığın kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Kimyasal mücadelede ise, uygun fungisitlerin kullanılması ve hastalığın ilk belirtilerinin görülmeden önce koruyucu uygulamaların yapılması gereklidir.

Türkiye'de bu hastalıklara karşı ruhsatlı olan fungisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.