Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Fungi

Buğday rastığı (Ustilago nuda var. tritici), buğdayda görülen ve bitkilerin başaklarında ciddi zararlara neden olan bir fungal hastalıktır. Hastalık, başaklarda normal taneler yerine siyah spor keseleri oluşturarak verim kaybına yol açar. Bu hastalık, tohum kaynaklı olup, ekimle birlikte hastalık tarlaya yayılabilir.

Görüldüğü bitkiler:
Buğday ve diğer tahıllar

Hastalık etkeni:
Ustilago nuda var. tritici

Zarar şekli:

Başaklarda: Hastalık, başakların normal taneler yerine siyah renkli spor keseleri ile dolmasıyla karakterizedir. Bu spor keseleri olgunlaştığında patlayarak sporlar etrafa yayılır. Sağlıklı görünen başakların yerini hastalıklı başaklar alır ve sporlar diğer bitkilere bulaşır. Enfekte başaklar zamanla tamamen yok olur ve sadece çıplak saplar kalır.

Tohumlarda: Hastalıklı tohumlar, toprakta çimlenirken hastalığı yeni bitkilere aktarır. Bu nedenle, buğday rastığı tohumla taşınan ve bir sonraki ekim sezonunda hastalığın devam etmesine neden olan bir hastalıktır.

Genel zarar: Buğday rastığı, verim kaybına neden olur çünkü başaklarda normal taneler yerine spor keseleri oluşur. Bu sporlar hem ürünün kalitesini düşürür hem de bir sonraki ekim döneminde hastalığın yayılmasına neden olur. Hastalık, özellikle tohum kaynaklı olduğu için uzun süre devam edebilir ve kontrol edilmezse ürün kaybı ciddi boyutlara ulaşabilir.

Bulaşma yolu: Buğday rastığı, Ustilago nuda var. tritici mantarının enfekte olmuş tohumlar yoluyla yayılmasıyla oluşur. Mantar sporları, tohumların iç kısmında bulunur ve ekim sırasında çimlenme ile bitki dokularına girerek sistemik bir enfeksiyon başlatır. Bitki büyüdükçe mantar da gelişir ve başaklar olgunlaştığında sporlar açığa çıkarak rüzgarla diğer sağlıklı bitkilere taşınır. Bulaşık tohumların ekilmesi, hastalığın tarlada devam etmesine neden olur.

Mücadele:
Kültürel önlemler arasında, hastalıksız ve sertifikalı tohum kullanımı büyük önem taşır. Ekim nöbeti ve tarlada hastalıklı bitki kalıntılarının temizlenmesi de hastalığın yayılmasını engelleyebilir. Kimyasal mücadelede ise, tohumların ekim öncesinde uygun fungisitlerle ilaçlanması hastalığın yayılmasını önlemenin en etkili yöntemidir.

Türkiye'de bu hastalığa karşı ruhsatlı olan fungisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.