Anasayfa  |  Hastalıklar  |  Fungi

Adi sürme hastalığı, buğday ve diğer tahıllarda görülen ve Tilletia caries ile Tilletia foetida adlı mantarlar tarafından oluşturulan bir fungal hastalıktır. Bu hastalık, buğday başaklarında oluşan siyah spor keseleri (sürme keseleri) ile karakterizedir. Sürme, bitkilerde ciddi verim kayıplarına yol açar ve ürünün kalitesini düşürür.

Görüldüğü bitkiler:
Buğday ve diğer tahıllar

Hastalık etkenleri:
Tilletia caries
Tilletia foetida

Zarar şekli:

Başaklarda: Enfekte olmuş başaklarda normal taneler yerine siyah renkli sürme keseleri oluşur. Bu keseler, olgun tanelerin yerini alır ve başak dolu görünse de, içi mantar sporları ile doludur. Sürme keseleri olgunlaştığında patlar ve sporlar rüzgarla etrafa yayılır. Bu sporlar, yeni sezonda ekilen bitkileri enfekte ederek hastalığın devam etmesine neden olur.

Tohumlarda: Hastalıklı taneler, hem tohum kalitesini düşürür hem de bir sonraki ekim döneminde hastalığın yayılmasına neden olur. Hastalıklı tohumlar, ekim sırasında sağlıklı bitkileri de enfekte edebilir.

Genel zarar: Adi sürme, bitkilerin tanelerini tamamen tahrip ederek verim kaybına yol açar. Enfekte başaklar, kötü bir koku yayar (balık kokusu) ve bu da ürünün ticari değerini düşürür. Sürme sporları, tarlaya yayılabilir ve hastalığın uzun yıllar devam etmesine neden olabilir.

Bulaşma yolu: Adi sürme, Tilletia caries ve Tilletia foetida mantarlarının enfekte olmuş tohumlar ve kontamine olmuş toprak yoluyla yayılmasıyla oluşur. Mantar sporları, bulaşık tohumların yüzeyinde bulunur ve ekim sırasında toprağa geçer. Toprakta bulunan sporlar, çimlenme döneminde filizlere bulaşarak bitkiyi enfekte eder. Enfeksiyon, buğday başaklarının gelişimi sırasında ortaya çıkar ve sporlar olgun taneler üzerinde birikerek yeni ekimlerde hastalığın devam etmesine neden olur. Adi sürme sporları, toprakta uzun süre canlı kalır ve bulaşık tohumların ekimi, hastalığın yayılmasına yol açar. Soğuk ve nemli koşullar, mantar enfeksiyonunu artırır ve hastalığın daha geniş alanlara yayılmasına sebep olur.

Mücadele:
Kültürel önlemler arasında, sertifikalı ve hastalıksız tohum kullanımı, ekim nöbeti uygulanması ve dayanıklı çeşitlerin tercih edilmesi önemlidir. Ayrıca tarlada hastalıklı bitki kalıntılarının temizlenmesi ve imha edilmesi, hastalığın yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir. Kimyasal mücadelede, tohumların ekim öncesi uygun fungisitlerle ilaçlanması hastalığın yayılmasını önlemek için en etkili yöntemlerden biridir.

Türkiye'de bu hastalığa karşı ruhsatlı olan fungisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı üzerinden incelenebilir.