Ateş yanıklığı
Ateş yanıklığı
Erwinia amylovora
Ateş yanıklığı (Erwinia amylovora), elma, armut ve diğer gülgillerde görülen önemli bir bakteriyel hastalıktır. Hastalık, bitkilerin çiçek, yaprak, sürgün, dal ve gövdelerinde yanıklık belirtileri oluşturur. Ateş yanıklığı, hızlı yayılımı ve kontrol edilmesinin zor olması nedeniyle özellikle meyve ağaçları için büyük bir tehdit oluşturur.
Görüldüğü bitkiler:
Elma, armut, ayva, alıç ve diğer gülgiller
Hastalık etkeni:
Erwinia amylovora
Zarar şekli:
Çiçeklerde: Hastalığın ilk belirtileri çiçeklerde görülür. Enfekte çiçekler suyla ıslanmış gibi görünür, kahverengiye döner ve solmaya başlar. Çiçekler, kuruyarak dalda asılı kalır.
Sürgünlerde: Hastalık sürgünlere yayıldığında, genç sürgünlerde çökme ve kıvrılma meydana gelir. Sürgünler genellikle "çoban değneği" şeklinde kıvrılır ve kahverengiye döner. Hastalığın bu evresinde bitki sürgünleri solgun görünür ve hızla kurur.
Yapraklarda: Yapraklar hastalığın ilerlemesiyle suyla ıslanmış gibi bir görünüm alır ve kahverengiye döner. Yapraklar solup kuruyarak dalda kalır, bu da bitkiye ateş yanıklığı görünümü kazandırır.
Dallarda ve gövdede: Hastalık ilerlediğinde dallarda kanserli lezyonlar oluşur. Bu lezyonlardan krem rengi bir bakteri akıntısı çıkar. Şiddetli enfeksiyonlarda dallar ve gövde üzerinde çöküntüler ve çatlamalar oluşur, bu da bitkinin ölümüne yol açabilir.
Genel zarar: Ateş yanıklığı, bitkilerin hızlı bir şekilde yanıkmış gibi görünmesine neden olarak ciddi verim kayıplarına yol açar. Hastalık, uygun koşullarda (nemli ve sıcak hava) hızla yayılır ve kontrol edilmezse genç ağaçları tamamen öldürebilir. Çiçek ve sürgünlerde meydana gelen zarar, meyve üretimini ciddi şekilde etkiler.
Bulaşma yolu: Ateş yanıklığı, Erwinia amylovora bakterisinin çiçek, yaprak, dal ve meyve üzerindeki doğal açıklıklar veya yaralanmalar yoluyla bitkiye girmesiyle oluşur. Bakteri, böcekler (özellikle arılar), yağmur sıçramaları, rüzgar ve kontamine olmuş tarım aletleriyle taşınır. Enfekte olmuş bitki dokularında kışı geçirir ve ilkbaharda çiçeklenme döneminde tekrar aktif hale gelir. Yüksek nem ve sıcaklık, bakterinin çoğalmasını hızlandırır ve hastalığın yayılmasına neden olur. Yoğun yağışlar ve sulama sırasında bitkiler arasında hızlı bir bulaşma gerçekleşir.
Mücadele:
Kültürel önlemler arasında, hastalıklı dalların budanarak uzaklaştırılması, budama sırasında kullanılan aletlerin dezenfekte edilmesi ve bitkiyi strese sokabilecek koşullardan kaçınılması yer alır. Kimyasal mücadelede ise, özellikle çiçeklenme döneminde bakır bazlı bakterisitler ve biyolojik ajanların kullanılması etkili olabilir.
Türkiye'de bu hastalığa karşı ruhsatlı bakterisitler hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.