Anasayfa  |  Ürünler  |  Bitki Koruma  |  Aktifler  |  Fungisitler

Kimyasal Formül
H₃PO₃

Kimyasal Yapısı ve Özellikleri
Fosforöz asit, inorganik bir bileşik olup, bir fosfor atomuna bağlı üç hidrojen ve üç oksijen atomundan oluşur. Renksiz ve kokusuz bir katı formda bulunur, suda kolayca çözünür ve güçlü bir asit karakterine sahiptir. Fosforöz asit, genellikle bitki besleme ve koruma amaçlarıyla kullanılır ve fosfit tuzlarının bir kaynağıdır.

Sistemiklik Durumu
Fosforöz asit, bitkilerde sistemik bir etki gösterir. Bitki dokularına nüfuz edebilir ve bitki içinde taşınarak geniş bir alanda etki gösterebilir. Bu özellik, özellikle bitki hastalıklarıyla mücadelede ve bitki besleme programlarında etkili olmasını sağlar.

Kullanım Alanları ve Kontrol Ettiği Hastalıklar
Fosforöz asit, özellikle oomicet sınıfına ait mantar patojenleriyle mücadelede kullanılır. Phytophthora spp. ve Pythium spp. gibi patojenlere karşı koruma sağlar. Tarımda ayrıca bitki besleme amacıyla da kullanılır ve fosfit formunda bitkilere uygulanarak bitkilerin genel sağlık durumunu ve direnç mekanizmalarını güçlendirebilir. Türkiye'de ruhsatlı olduğu bitkiler ve kullanım alanları hakkında güncel bilgi BKÜ (Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı) üzerinden incelenebilir.

Etki Mekanizması
Fosforöz asit, bitkilere uygulandığında hızla fosfit iyonlarına (HPO₃²⁻) dönüşür. Fosfit iyonları, bitki dokularında sistemik olarak taşınır ve bitkinin patojenlere karşı doğal savunma mekanizmalarını uyarır. Fosforöz asitin etki mekanizması, birkaç temel yolla çalışır.

Bitki savunma tepkilerini uyarma: Fosforöz asit, bitkilerde savunma mekanizmalarını aktive eder. Bu aktivasyon, bitkide bir dizi savunma yanıtını tetikler. Bitki, patojen saldırısına karşı çeşitli koruyucu proteinler ve enzimler üretir. Bu savunma tepkileri arasında fitoaleksinlerin (bitkilerin patojenlere karşı ürettiği antimikrobiyal maddeler) üretimi, hücre duvarı güçlendirilmesi ve bitkisel hormonların (salisilik asit, jasmonat gibi) üretimi yer alır. Bu yanıtlar, bitkilerin patojenlere karşı daha dirençli hale gelmesini sağlar ve enfeksiyonun yayılmasını önler.

Hücre duvarı sentezinin inhibisyonu: Fosforöz asit, oomicet sınıfı mantarların hücre duvarı sentezini inhibe eder. Hücre duvarı, mantar hücrelerinin yapısal bütünlüğü ve korunması için kritik öneme sahiptir. Fosfit iyonları, hücre duvarı sentezinde rol oynayan enzimlerin aktivitesini engeller. Bu durum, patojen hücrelerinin büyümesini ve bölünmesini durdurur, dolayısıyla mantar hücrelerinin çoğalmasını engeller. Bu mekanizma, özellikle oomicet patojenleri üzerinde yüksek etkinlik gösterir.

Metabolik bozulmalar: Fosforöz asit, mantar hücrelerinin metabolik işlevlerini bozar. Fosfit iyonları, mantar hücrelerinin enerji üretim süreçlerini etkileyerek ATP (adenozin trifosfat) üretimini inhibe eder. ATP, hücre içi enerji taşıyıcısı olarak hayati öneme sahiptir. Enerji üretiminin kesintiye uğraması, mantar hücrelerinin hayatta kalmasını zorlaştırır ve hücre ölümüne yol açar. Bu etki, patojenlerin büyüme ve yayılma kabiliyetini önemli ölçüde azaltır.

pH dengesinin bozulması: Fosforöz asit, uygulandığı ortamda pH'ı düşürme eğilimindedir. Düşük pH ortamı, birçok patojen için elverişsiz bir ortam oluşturur. pH dengesinin bozulması, mantar hücrelerinin hayatta kalmasını ve çoğalmasını zorlaştırır, böylece enfeksiyonun yayılması engellenir.

Bu çok yönlü etki mekanizmaları sayesinde fosforöz asit, bitkilerde hem koruyucu hem de tedavi edici bir rol oynar. Patojenlerin bitkiye yerleşmesini önleyerek veya mevcut enfeksiyonları durdurarak bitkilerin sağlığını korur.

Uygulama ve Çevresel Duyarlılık
Fosforöz asit, genellikle yaprak püskürtme veya sulama yöntemiyle uygulanır. Sistemik etkisi sayesinde bitki dokularına hızla nüfuz eder ve bitkiyi geniş bir alanda korur. Çevresel olarak düşük ila orta derecede toksik kabul edilir, ancak özellikle sucul organizmalar için risk oluşturabilir. Bu nedenle, uygulama sırasında su kaynaklarından uzak durulmalı ve çevresel faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Fosforöz asitin direnç geliştirme riski düşüktür, ancak diğer koruyucu ve tedavi edici ürünlerle dönüşümlü olarak kullanılması önerilir.